Чүй облусунун маданият паспорту

Чүй облусундагы маданият мекемелери:

Чүй райондук маданият бөлүмү 

Маданият мекемелери- 36

Тарыхый-маданий мурастар:

Республикалык маанидеги тарыхый-маданий эстеликтер:

1. Республикалык археолого-архитектуралык музей – комплекси “Бурана” Мунарасы X-XIV-к. (Дөң-арык айылында Токмок шаарынын түштүк тарабынан 15 км). Шаар, Бурана мунарасы, мавзолей – 1,2,3,4, орто кылымдагы баня, таш эстеликтер.
2. Ак-Бешим шаарчасы V-XIX-к. (Чүй айылынан күн батыш тарабынан 6 км).
3. Кегети шаарчасы X-XII-к (Кегети капчыгайы)

— Кичи Ак-Бешим шаарчасы V-XII-к (Чүй айылы түндүк тарабынан 5-6 км, борбордук Ак-Бешим урандысы)

— Калиновка дөбөлөр тобу бизге чейинки VII- III-к. (Калиновка айылынын айланасы)

— Күмбөз датасы белгисиз (Калиновка айылынын түштүк тарабынан 2,5 км, Шамшы коругунан чыгыш тарабынан 0,5 км)

— Күмбөз датасы белгисиз (Камсомол жана Шамшы айылынын ортосунда Кыргыз Ала-Тоосунун этегинде)

— Күмбөз бизге чейинки V- III-к (Кызыл-аскер айылынын түндүк тарабынан 150 метр түштүктү көздөй Токмок-Шамшы жолунан)

-Шамшы күмбөзү IV-V-к (Шамшы дарыясынын жээги, Шамшы коругу)

Чүй районунан чыккан маданият жаатындагы белгилүү инсандар:

1. Тойбаев М. (Талды-Булак айылы, 1935-ж.) — драматург.
2. Байтемиров Н. (Кегети айылы, 1916-1996-ж.) – акын,

Жазуучу;

3. Абакиров М. (Бурана айылы, 1940-ж.) – жазуучу;
4. Солтобаев А. (Ак-Бешим айылы, 1929-1978-ж.) – жазуучу;
5. Текинаев А. (Алчалуу, 1942-2012-ж.) – жазуучу;
6. Алыбаев М. (Бириккен, 1930-ж.) – акын;
7. Абдыкеримов К. (Бурана айылы, 1939-ж.) – котормочу-

сынчы;

8. Мырзабек Чокотегин (Кошой айылы, 1949-ж.) – жазуучу;

9.Бактыгулов С. (Кегети айылы, 1949-ж.) – композитор;

10. Борончиев И. (Алчалуу айылы, 1910-1975-ж.) – төкмө акын;

11.Жумабаев У. (Кара-Дөбө айылы, 1923-1976-ж.) – акын;

12. Сексенбаев Б. (Бурана айылы, 1932-ж.) – прозаик,

Котормочу;

13. Сыдыгалиев К. (Карой айылы, 1934-ж.) – прозаик;
14. Турсуналиев М. (Алчалуу айылы, 1926-ж.) – акын .
15. Шаршеев Ж. (Ак-Бешим айылы, 1942-ж.) – прозаик;

16.Элеманов Т. (Бурана айылы, 1932-ж.) – акын, котормочу.

Ыссык-Ата райондук маданият бөлүмүнүн паспорту             

Маданият мекемелери — 49

Ысык-Ата районунан чыккан маданият жаатындагы белгилүү инсандар:

1. Джумахматов Асанкан 1989 жылдан баштап 2008 жылга чейин КР “Насыйкат” аттуу камерный оркестрдин башкы дирижеру 16.06.1923 (2008 жылы каза болгон) СССРдин эл артисти
2. Джумалиев Сардарбек К.Орозов атындагы академикалык эл аспаптар оркестринин башкы дирижеру 05.02.1941-ж Кыргыз Республикасынын Эл артисти
3. Мухтаров Хусейн Мухтарович Кыргыз Республикасынын А. Малдыбаев атындагы опера жана балет театрынын солисти 18.07.1938 (2001 жылы каза болгон) СССРдин эл артисти;
4. Боталиев Ашыралы(1906 -1978) Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген артисти;
5. Кыпчаков Жумабай 11 сентябрь 1929-жылы туулган, Чүй облусунун, Кант районунун, Алга айылында, гобойчу, Кыргыз ССР Эл артисти.

ТАРЫХЫЙ-МАДАНИЙ МУРАС ОБЬЕКТТЕР

Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2002-жылдын 20августундагы №568 токтому менен бекитеилген Кыргыз Республикасынын республикалык маанидеги  Ысык-Ата району боюнча -7

Ошондой эле жергиликтүү маанидеги эстеликтин саны -26 бар.          

  Токмок шаардык маданият                    бөлүмүнүн паспорту

Маданият мекемелери – 12

Тарыхый-маданий мурас объекттер

Токмок шаарынын республикалык маанидеги тарыхый жана маданий эстеликтер – 15, анын ичинде:

Республикалык маанидеги тарыхый эстеликтер – 1:

1.эстелик “Жаракаттан каза болгон боодоштордун бейити” Гагарин к. (орноотулган 1943 ж.)

Жергиликтүү эстеликтер – 9:

1.Шаардык мемориалдык комплекси согуш учурунда каза болгондорго арналган, Ленина к. (1975 ж.)

2. В.И. Ленинге арналган көкүрөккө чейин эстелик, Комсомольский к. (1970 ж.)
3. С.И. Кировага арналган көкүрөккө чейин эстелик, № 3 мектептин короонун ичинде (1972 ж.)
4. Афганистан согушуна каза болгон аскерлерге арналган стела, Ленина к. (1991 ж.)
5. М.В. Фрунзе арналган көкүрөккө чейин эстелик, № 7 мектептин короонун ичинде (1970 ж.)
6. В. И. Лениндин эстелиги, Ленин к. (1974 ж.)
7. Улуу Ата-Мекендик согушта курман болушкан мугалимдер менен окуучулардын аты-жөнү жазылган Стелла, № 1 мектептин короонун ичинде.
8. Чернобыль АЭСиндеги кырсыктан (1986-1989-жылдары) курман болгондордун урматына орнотулган эстелик, Ленин к.(2011ж.)
9. Генерал Панфиловдун эстелиги, №02620 аскер бөлүгүнүн аймагында орнотулган (2011 ж.)

Шаардык курулуш жана архитектура эстеликтер-3:

1. “Самолет ИЛ-28” эстелик, шаарынын ичинде, М.Горький к. (орноотулган 1975 ж.)
2. “Самолет” эстелик, шаарынын четинде(орноотулган 2003 ж.)
3. “Токмок” стелла, шаарынын ичинде, Шоссейная к. (орноотулган 2004 ж.)

Монументалдык скульптуралык эстелик-1:

1. «Манап-Бий» эстелиги 2009-жылдын 28-августунда Токмок шаарынын кире беришине орнотулган

Искусствосунун эстелик – 1:

1.Кыргыз Республикасынын элдик артисти – Бакен Кыдыкеевага арналган, Ленина к. (орноотулган 2004 ж.)

Мындан сырткары 3 мемориалдык тактайы бар:

1. Жеңиш көчөсүндөгү Аскер комиссариатынын имараты. Бул имаратта Кызыл гвардиянын дружинасынын штабы жайгашканы менен тарыхый мааниге ээ. Улуу Ата-Мекендик согуш жылдарында ушул штабдан майданга Токмок шаарынан жана жакын жайгашкан айылдардан жоокерлер жөнөтүлүп турган. Имараттын көчө тарабындагы дубалына “1918-жылы бул имаратта Токмоктогу кызыл гвардия дружинасынын штабы болгон” деген жазуусу бар мемориалдык такта илинген.
2. Пушкин көчөсүндөгү Бала бакчанын имараты 1882-жылы курулган. Бул Токмок шаарындагы биринчи агартуучу имарат. Анда Кызыл гвардиянын дружинасынын жоокерлери менен бирге Токмок шаарынын жашы улгайган адамдары да сабатсыздыгын жоюшкан. Бул имаратта да “Сабатсыздыкты жоюу пункту” деген жазуусу бар мемориалдык такта илинген.
3. «Бул имаратта 1941 – 1945 жылдары военный госпитал жайгашкан” деген жазуусу бар мемориалдык такта илинген. 1984 жылдын 23-февралында  ачылган.

Токмок шаардан чыккан маданият жаатындагы белгилүү инсандары жок.

Сокулук райондук маданият бөлүмүнүн паспорту                  

Маданият мекемелери – 53

Тарыхый-маданий мурас объекттер Сокулук  районунун аймагында республикалык маанидеги тарыхый жана маданий эстеликтер — 1

С.Кайназарованын көрүстөнү – Сокулук району Белек айылы

Жергиликтүү маанидеги тарыхый жана маданий эстеликтердин саны — 41

Сокулук  районунан чыккан маданият жаатындагы белгилүү инсандар:

1. Шаршен Термечиков (1896) – Кыргыз ССРинин артисти;
2. Мукаш Абдыраев (1920)– Кыргыз ССРинин эл артисти,композитор
3. Акылбек Абдыкалыков () – КР Эл артисти
4. Кадыркул Өмүркүлов (1941)- ССРнин эмгек синирген ишмер,
5. Өскөн Даникеев (1934)- жазуучу
6. Эркин Касымов (1941)- КР Эл артисти
7. Эркин Борбие (1937)- КР Эмгек синирген ишмер
8. Орозбек Кутманалиев (1933) ССРдин эл артисти
9. Шаршенбек Уметалиев (1925)- прозаик
10. Муса Жангазиев (1921) – Кыргыз Эл жазуучусу
11. Керимбүбү Шопокова (1919) Социалисттик Эмгектин баатыры
12. Султан Юсупов (1918) Кыргыз ССРинин Эл артисти
13. Нуркамал Жетикашкаева (1918) жазуучу
14. Дүйшөнкул Шопоков (1913) Советтер Союзунун баатыры
15. Зууракан Кайназарова Социалисттик Эмгектин эки жолку баатыры
16. Аманкул Куттубаев (1907) – Кыргыз ССРинин Эл артисти
17. Асанкул Куттубаев (1907) — Кыргыз ССРинин Эл артисти
18. С. Чокморов (1939) – сүрөтчү, киноактер Кыргыз ССР эл

артисти, Кыргыз Республикасынын  эл сүрөтчүсү.

Панфилов райондук маданият бөлүмүнүн паспорту

Маданият мекемелери – 18

Райондук маданият тармагындагы көрүнүктүү инсандар:

Бекболиев Эгемберди Жайлообекович  Кыргыз Республикасынын Эл артисти.

1. Токтоналы Сейталиев ССРдин эл артисти, опера ырчысы.
2. Сатаева Гулкан Кыргыз Республикасынын Эмгек синирген опера ырчысы.
3. Тарыхый-маданий мурас объекттер

                   Райондун аймагында жергиликтүү маанидеги тарыхый жана маданий эстеликтер – 21, республикалык мааниде 2 эстелик бар       

Райондон чыккан маданият жаатындагы белгилүү инсандар:

1. Абдыракманов Нурак (1947) – комузчу, күүчү, Кыргыз

Республикасынын эл артисти;

1. Азыкбаев Курмангазы (1962) – Кыргыз Республикасынын эл

артисти;

2. Айтбаев Жумакадыр (1927–2001) – элдик ырчы, обончу;
3. Бейшеналиев Шүкүрбек (1928) – жазуучу, драматург, Кыргыз

Республикасынын эл жазуучусу;

4. Казакбаев Дайырбек (1940) – жазуучу, сынчы;
5. Кожомжаров Чоро (1942–1981) — Кыргыз Республикасынын

эмгек сиңирген артисти;

6. Молдобасан Мусулманкул уулу (1883–1961) – акын, манасчы,

комузчу, кыякчы;

7. Молдобасанов Калый (1929) – композитор, дирижер;
8. Музооке Жаманкара уулу (1802–1878) – чоң комузчу, манасчы,

акын;

9. Муса Баетов (1902–1949) – ырчы, обончу, Кыргыз

Республикасынын эл артисти;

10. Сарыгулов Садыр (1941) – сатирик-жазуучу, драматург;
11. Сыдыков Жалил (1955) – обончу, Кыргыз Республикасынын

маданиятка эмгек сиңирген ишмер;

Тоголок Молдо (Байымбет Абдрахманов) (1860–1942) – жазма Акын;

1. Эралиева Каныкей (1956) – композитор, обончу, Кыргыз

Республикасынын эл артисти;

2. Муканова Марипа-Кыргыз Республикасынын маданиятына

эмгек синирген ишмер.

Москва райондук маданият бөлүмүнүн паспорту

            Маданият  мекемелердин  саны – 47

               Москва районунан чыккан маданият жаатындагы    белгилүү инсандар:

1. Мукан Рыскулбеков- обончу, ырчы, киноактер 1942 жылы  7-сентябрда  Москва  районунун  Жарды-Суу  айылында  туулган. Ал  200дөн  ашуун обон чыгарган мисалы: “Эсте энелер”, “Белгисиз жоокер” ж.б.Ал 2003 жылы “Ак-Тилек” атту ансамбль  уюштуруп, ал ансамбль “Мукан элеси” деген ат менен анын ырдалбай калган ырларын жайылтуунун үстүндө эмгектенип келген.
2. Асанбек Стамов Москва районундагы  Мураке айылындагы 1938-жылы 28- августта туулган. 1964-1966 ж.ж. радио-комитетте редактор, улук редактор, 1967-1971-ж.ж. Кыргызстан  КП БКнын аппаратында инструктор,1989-жылы “Чалкан” журналынын  редактору болуп  эмгектенген.

3.Сарлыкбеков Алмазбек Чолпонович. 1950 –жылы 11 –ноябрда Москва районунда караштуу Төлөк айылында туулган.1968-1972-жылдары Ленинграддагы Мамлекеттик маданият институтун аяктаган. Жогорку окуу жайды аяктагандан кийин элдик театрларда режиссер болуп иштеген. 1976-1980-жылдары Москвадагы А.В.Луначарский атындагы театр окуу жайында аяктаган.1997-жылы “Кыргыз Республикасынын искусствосуна жана адабиятына эмгек сиңирген наамга ээ болгон. Сарлыкбеков Алмазбек Чолпонович 2008-жылдын 12-июнь күнү бул дүйнө менен кош айтышты.

 Кемин райондук маданият бөлүмүнүн паспорту                   

Маданият мекемелери — 49.

Кемин районунан чыккан маданият жаатындагы белгилүү инсандар:

1. Муратаалы Күрѳңкѳй уулу (1860 — 1949) — Комузчу, кыякчы,

чоорчу, композитор, Кыргыз Республикасынын эл артисти.

2. Токомбаев Аалы (1904 — 1988) – Кыргыз Республикасынын

эл акыны;

3. Малдыбаев Абдылас (1906 — 1978) – Кыргыз проффесионал

музыкасынын негиз салуучусу, Кыргыз Республикасынын эмгек сиңрген артисти;

4. Абдымомунов Токтоболот (1922 — 1989) – драматург,

Кырыгз Республикасынынэл жазуучусу, коомдук ишмер;

5. Абылкасымова Майрамкан (1936) – Кыргыз

Республикасынын эл акыны;

6. Аманбаев Акмат (1920 — 1964) композитор, Кыргыз

Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

7. Базарбаева Айша (1950) Кыргыз Республикасынын эмгек

сиңрген артисти;

8. Бейшеналиев Болот (1937 — 2001) – киноактёр, Кыргыз

Республикасынын эл артисти;

9. Давлесов Насыр (1929 — 2011) – композитор, дирижёр,

проффесор, Кыргыз Республикасынын эл артисти.;

10. Досумбаев Күнболот (1939 — 2002) – Кыргыз

Республикасынын эл артисти;

11. Жетимишов Сейит (1936) – жазуучу, Кыргыз

Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

12. Жумабаев Эсенгул (1941) – Кыргыз Республикасынын эл

артисти, композитор, дирижёр;

13. Жандаров Бейшеке (1937 — 2006) – Кыргыз

Республикасынын эмгек сиңрген артисти, комузчу, обончу;

14. Жунушалиева Сайнаке (1936 — 2016) — Кыргыз

Республикасынын эмгек сиңрген артисти;

15. Кубанычев Жусупбек (1925 — 2005) — Кыргыз

Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;.

16. Муканбетов Муктарбек (1954) — Кыргыз Республикасынын

эмгек сиңрген артисти;

17. Малдыбаева Жылдыз (1946) – Композитор, Кыргыз

Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

18. Осмонов Абдрасул (1922 — 2001) – акын, обончу;
19. Осмонов Сайпидин (1936) — Кыргыз Республикасынын

маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

20. Райымкулова Искра (1937) — Кыргыз Республикасынын

эмгек сиңрген артисти;

21. Раматов Курманбек (1950) — Кыргыз Республикасынын

маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

22. Рыскулов Акбар (1953) – Кыргыз Республикасынын эл

акыны;

23. Садыков Жалил (1932 — 2010) — Кыргыз Республикасынын

эл акыны, акын, жазуучу, драматург;

24. Саманчин Тазабек (1909 — 1979) – жазуучу, адабиятчы,

котормочу;

25. Сартбаева Кайыргүл (1936) – Кыргыз Республикасынын эл

артисти;

26. Сасыкбаев Саткын (1907 — 1997) – Кыргыз

Республикасынын эл жазуучу;

27. Солтоноев Белек (1878 — 1938) – Кыргыз тарыхчысы,

агартуучу жана акын;

28. Тентимишов Акматаалы (1934 — 2011) — Кыргыз

Республикасынын эл артисти;

29. Токтакунов Акбар (1929 — 1993) – акын;
30. Токомбаев Улан (1941 — 2002) — Кыргыз Республикасынын

маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

31. Токтакунова Самарбүбү (1945) — комузчу – аткаруучу,

Кыргыз Республикасынын эл артисти;

32. Токтомушов Абдрасул (1912 — 1995) – Кыргыз

Республикасынын эл акыны.

33. Укаев Кымбатбек (1932 — 1989) – жазуучу, Кыргыз ССРнин

маданиятына эмгек сиңирген ишмер.

34. Усукеев Айдарбек (1954) –Кыргыз Республикасынын

маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

35. Чалапинов Деңизбек (1933 — 2015) — Кыргыз

Республикасынын эмгек сиңирген артисти

36. Чалапинов Токтомуш (1941) – композитор, Кыргыз

Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

37. Чодоронов Кыдырбек (1920 — 1995) – Кыргыз ССРдин эл

артисти;

39. Чопиев Эсенгул (1937) – акын, Кыргыз Республикасынын

маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

40. Шайбеков Ысак (1880 — 1957) – Кыргыздын жазма акыны;
41. Шимеев Смар (1921 — 1976) – Акын, Кыргыз

Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

42. Мураталиев Толтой (1939 — 2008) – Кыл – кыякчы, Кыргыз

Республикасынын эмгек сиңирген артисти;

43. Абдылдаев Бекеш (1933 — 2013) – Кинорежиссёр, Кыргыз

Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

44. Жолдошев Токчоро (1903 — 1937) – Мамлекеттик ишмер

жана алгачкы адабият сынчысы;

45. Иманкулов Жүкүн (1930) — Искусство таану илимдеринин

доктору, профессор;

46. Кулболдиев Бейшенаалы (1924 — 1976) – Атайдын окуучусу,

комузчу музыкант;

47. Сулайманкулов Дардайыл (1932 — 2003) – Жазуучу,

котормочу, Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;

48. Акаев Кубаныч (1919 — 1982) — акын, Кыргыз

Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер.

Жайыл райондук маданият бөлүмүнүн паспорту

          Маданият мекемелери – 56

Тарыхый-маданий мурас объекттер

№ Эстеликтердин аталышы Типтүү таандулугу Эстелик курулган мезгил Дареги (Жайгашкан жери) Күзөт категориясы

1. Шиш – Дөбѳ шаарчасы Археологиялык VI-XII кк. Кара – Балта ш. борборунан түндүкө карай Калинин айылы Респ.
2. Кара — Балта көрүстѳндѳѳрүнүн коргону Археологиялык VI-VII кк. Биздин доорго чейин Кара – Балта ш. Респ.
3. Шаарча Археологиялык X-XII кк. (Комитерн айылына жакын) түндүкө карай. Респ.
4. Көрүстѳн Археологиялык VII — II кк. Петропавловка Респ.

Биздин доорго чейин айылынан түштүкө карай

5. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгон жергиликтүү Жоокерлердин эстелиги. Тарыхий 1976-ж. Кара – Балта ш. «Бакай АК» аймагында Респ.
6. В.И.Ленин атындагы Шаардык маданият сарайы Архитектуралык 1956-ж. Кара – Балта ш. Ленина к. Респ.
7. «Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондорду эскерүү» «Кайгырып аткан Эне» эстелиги. Тарыхий 1967-ж. Кара – Балта ш. паркында Жерг 8. В.И.Лениндин эстелиги Тарыхий 1965-ж. В.И.Ленин атындагы Шаардык маданият сарайынын алдында Жерг.
8. В.И.Лениндин эстелиги Тарыхий 1965-ж. Кара-Балта шаардык парктын ичинде Жерг.
9. Жайыл Баатырдын эстелиги Тарыхий 2012-ж. Кара – Балта ш. Сосновка бурулушунда Жерг.
10. Жайыл Баатырдын эстелиги Тарыхий 2002-ж. 2012-ж. которул. Кара – Балта ш. №12 орто-мектебинин алдында Жерг.
11. Күжүрмөн аракеттердин катышуучуларынын жана интернационалист жоокерлеринин эстелиги Тарыхий 2009-ж. Кара – Балта ш. паркында Жергиликтүү.
12. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 2005-ж. Кара-Суу айылында Жергиликтүү
13. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 2005-ж. Алексеевка айылында Жерг.
14. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 2005-ж. Кызыл- Дыйкан айылында Жерг16. 1941-1945 жылдарда Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун Тарыхий 1965-ж. Петропавловка айылында Жерг. эстелиги.
15. 1941-1945 жылдарда Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 1965-ж. Ставрополовка айылында Жерг.
16. 1941-1945 жылдарда Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 1968-ж. Степное айылында Жерг.
17. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 1972-ж. Сосновка айылында Жерг.
18. Уулу Ата Мекендик Согушта Курманболгондордун эстелиги. Тарыхий 1967-ж. Новониколаевка айылында Жерг.
19. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 1965-ж.. Полтавка айылында Жерг.
20. Уулу Ата Мекендик Согушта Тарыхий 1989-ж. Эрик – Туу айылында Жерг. Курман болгондордун эстелиги.
21. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 1997-ж. Сары – Булак айылында Жерг
22. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 1998-ж. Бекит айылында Жерг.
23. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 2000-ж. Боксо – Жол айылында Жерг.
24. Уулу Ата Мекендик Согушта Курман болгондордун эстелиги. Тарыхий 2001-ж. Жайыл айылында Жерг.
25. В.И.Лениндин эстелиги Тарыхий 1965-ж. Новониколаевка айылында Жерг.
26. В.И.Лениндин эстелиги Тарыхий 1965-ж. Федоровка айылында Жерг.
27. В.И.Лениндин эстелиги Тарыхий 1965-ж. Кара – Балта ш. паркында Жерг.
28. В.И.Лениндин эстелиги Тарыхий 1965-ж. Кара – Балта ш. РДК жанында Жерг.
29. «Үркүн» эстелиги. Тарыхий 2016-ж. Кызыл-Дыйкан а. Жерг.

Жайыл районунан чыккан маданият жаатындагы белгилүү инсандар:

1. КожомбердиевТурар (1941-1989) – акын;
2. Тюрина Валентина Григорьевна (1936) – Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;
3. Субайылда Абдыкадырова (1935) – Кыргыз Республикасына эмгек сиңирген ишмер;
4. Нуржамал Табалдиева (1952) – Кыргыз Республикасынын эмгексиңирген артисти;
5. Какеева Сонунбуу Айдаровна (1952) – Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер, «Данк»медалынын ээси;
6. Мусиенко Галина Александровна (1952) – Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер;
7. Кадралиев Жоомарт (1946 – 2015) – Кыргыз Республикасынын эл сүрөтчүсү – монументалист — живописчи;
8. КасымовЭркин (1938 — 2010) – Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген артисти;
9. Касымалиев Таалай (1959) – Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген артисти, актер;
10. Жекшенов Калыбек (1952 — 2015) – Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген артисти, комузчу.

Аламүдүн райондук маданият бөлүмүнүн паспорту                         

Маданият мекемелери – 49

Тарыхый-маданий мурас объекттер Аламүдүн районунун аймагында республикалык маанидеги тарыхый жана маданий эстеликтер — 16:

— Ата-Бейит мемориалдык комплекс Чон-таш айылы 1991ж.

-Социалистик Эмгектин баатыры Ф. Стрельниковдун бюсту Стрельников а. 1957 ж.

-Георгевка дөбөсү (палеолит стоянка) Чүй да-нын сол өйүзүндө, Бишкек ш. 20 км мустье.

-Георгевка дөбөсү  (палеолит стоянка) Ленин а. чыгышы тарабынан 2 км 7-10 кыл.

-Советтер Союзунун Баатыры И.Таранчиев жашаган үй Таранчиев атындагы Беш- Кунгөй а. 30-1943кыл. башы.

-Байтик Канаевдин күмбөзү Таш-Дөбө а.айылдык мүрзөнүн түштүк бөлүгүндө 19к.

-Өзбек Бошкоедин күмбөзүТаш- Дөбө а. айылдык мүрзөнүн түштүк бөлүгүндө 20к.

-Мүрзө Кой-Таш аылынан 3.5км Аламүдүн жолунан оң жак жээгиндеги бийиктикте. б.кыл. ч.7-3к.

-Мүрзө Таш- Мойнок а. Көк-Жар айылынын түштүк чыгышынан 3 км к юго-вост.

-Мүрзө Ала-Арча Кайырма айылынын батышында б. кыл. ч. 7-3 к.

-Мүрзө Чоң-Таш лыжа базасынан түндүк тарабынан 200м

-Мүрзө Таш-Дөбө. Таш-Дебе аймагы, Бишкек ш. 10 км. 1 миң. б. к. ч. аягы-1к.б.к.ч.

-Мүрзө Татыр, Татыр айылынын түштүгүнөн 800 м.

-Төрткүл Кашка-Суу айылынын чыгышынан 500м Туш каналынын сол жээги.

-Төрткүл Кайырма айылынын чыгышынан 350 м, Байгелди суусунун сол жагы.