2024- жылдын 2- июнунда Ысык - Көл облусунун Ак- Суу районудагы Жыргалаң дарыясынын байыркы жайылмасынын кумдуу жерлеринде карьердик иштер учурунда мамонттун сөөгү табылды. Табылганы дароо карьердин ээси Р.К. Карыпбаев маалымдап, 3-июнда Кыргыз Республикасынын Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлигинин өтүнүчү менен археологдор А. Абдыканова жана А.Эмил уулу эки студент (Н. Султанов жана Б. Садылдаев) менен жөнөп кеткен.

Текшерүү учурунда карьердин 3-5 метр тереңдиктеги кум-шагыл кендеринен бири-биринен 140-150 метр аралыкта эки башка жерден тиштин жана астыңкы жаактын сыныктары табылганы белгилүү болду. Азуу табылган жерди тазалоодо көмүлгөн сөөктүн бир бөлүгү табылды. Ачыкка чыккан сөөктөр баштапкы абалында көпкө калбайт жана күндүн нурунун таасиринен тез талкаланат. Ошондуктан археологдор жогорудан ылдый карай тешик жасап, табылганы тазалап, ал мамонттун баш сөөгүнүн сакталып калган төмөнкү бөлүгү болуп чыкты. Сөөктөр начар абалда болгондуктан, археологдор баш сөөктүн бир бөлүгүн гана алып чыга алышты. Мурда табылган тиштин жана жаактын сыныктары тазаланып, алгач жеринде сакталды. Бардык табылгалар таңгакталып, ташууга даяр. Консервациялангандан кийин бардык табылгалар музейге өткөрүлөт.

Табылган табылгалар азырынча обочолонгон, бирок алардын бир эле карьердин эки башка жеринде болушу карьердин аймагы келечектеги ачылыштар жагынан келечектүү болушу мүмкүн экенин көрсөтүп турат.

Жыргалаң дарыясынын өрөөнү плейстоцен фаунасынын табылгалары менен белгилүү. Биздин адистер, археологдор, палеонтологдор жана реставраторлор атайын билимди жана көндүмдөрдү гана эмес, тийиштүү каржылоону талап кылган мындай шашылыш жумуштарга даяр болушу керек.

Ушуга байланыштуу жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары жана карьерлердин ээлери Жыргалаң дарыясынын өрөөнүндөгү жерлер тарыхый-маданий мурас объектилеринин коопсуздугун комплекстүү изилдөөнү камсыз кылуу жана Кыргыз Республикасынын тарыхый-маданий мурастарды коргоо жана пайдалануу чөйрөсүндөгү мыйзамдарынын талаптарын сактоо менен камсыз кылуусу зарыл.

Мындан улам, карьердин ээси Р. Карыпбаевге табылган табылга тууралуу тез арада кабарлаганы үчүн жана А. Абдыканова жетектеген археологдорго сапаттуу жана ар тараптуу изилдөө жүргүзгөндүгү үчүн ыраазычылык билдиребиз.

Учурдан пайдаланып, өлкөнүн бардык жарандарына кайрылып, тарыхый-маданий мурас объекттеринин сакталышын камсыз кылуу, табылган табылга тууралуу мамлекеттик органга жана археологдорго тез арада кабарлоону, андан ары изилдөө иштерин жүргүзүүнү жана коопсуздукту камсыздоону өтүнөбүз.